O Αη Γιάννης Κλήδονας στην Ξάνθη

  Όπως κάθε χρόνο και φέτος παραμονή της γιορτής του Γενέσιου του πολιούχου της πόλης, αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, τηρήθηκε στις γειτονιές το έθιμο του Κλήδονα.

 

 

 

 Ο Κλήδονας είναι γνωστότατη λαϊκή γιορτή σε ολόκληρη την Ελλάδα αλλά και σε όλη τη Θράκη. Είναι ένα πανάρχαιο λατρευτικό έθιμο, που τελείται την παραμονή της 24 Ιουνίου, προς τιμήν του αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, ημέρα που η εκκλησία μας γιορτάζει το Γενέσιον του αγίου.   Η λέξη κλήδονας, ίδια με την αρχαία λέξη «κλήδονα», τη φωνή δηλαδή που θεωρούσε ότι άκουγε κάποιος σαν μήνυμα από τους θεούς και που συνεχίστηκε με τη λαϊκή δοξασία πως ο Αη  Γιάννης φέρνει τύχη στους ανύπαντρους και φανερώνει τον μελλοντικό σύντροφο.

 

Στις 23 Ιουνίου το βράδυ στις γειτονιές άναψαν πάλι, οι γνωστές φωτιές του Αη  Γιάννη, τηρώντας την παράδοση όταν συναγωνίζονταν για το ποια γειτονιά θα πετύχει την μεγαλύτερη φωτιά, που διώχνει το κακό και αναδεικνύει και την ελληνική λεβεντιά, αφού οι νέοι πηδώντας τη φωτιά προβάλλουν την παλικαριά τους. Πηδούσαν τη φωτιά τρεις φορές, αριθμό συμβολικό και άμεσα συνδεδεμένο με την παράδοση και τη θρησκεία μας. Μέσα στη φωτιά έριξαν τα μαγιάτικα στεφάνια, που ήταν κρεμασμένα στις πόρτες των σπιτιών από την πρωτομαγιά.

 

 Με το τέλος της φωτιάς, παραμονή πάντα του Αη  Γιάννη, αρχίζει η προετοιμασία του Κλήδονα. Μια κοπέλα, που πρέπει απαραίτητα να έχει ζωντανούς τους γονείς της, πηγαίνει να πάρει νερό και πρέπει να είναι «αμίλητο νερό». Δηλαδή το φέρνει κρυφά και χωρίς να μιλήσει σε κανένα σε όλο το δρόμο που κάνει μέχρι να  το φέρει στο σπίτι. Εκεί τα νέα κορίτσια και αγόρια  ρίχνουν το «ριζικάρι» τους (δαχτυλίδι, χάντρα, παραμάνα, σκουλαρίκι, κουμπί, κ.τ.λ.). Σκεπάζουν έπειτα το δοχείο με κόκκινο μαντήλι και το αφήνουν εκτεθειμένο στο ύπαιθρο όλο το βράδυ κάτω από τα αστέρια, για να αποκτήσει μαντικές ικανότητες και να πει τα μελλούμενα. 

Το αμίλητο νερό μιλάει λοιπόν και λέει το ριζικό, την τύχη του καθενός μέσα από τα στιχάκια. Την ημέρα αυτή, οι κοπέλες συνήθως το μεσημέρι καλύπτουν το κεφάλι με μια πετσέτα και τοποθετούν ένα καθρέφτη σε τέτοια θέση, ώστε να βλέπει το νερό και κοιτάζοντας σε αυτό αναγνωρίζουν το πρόσωπο εκείνου που θα γίνει το ταίρι τους στη ζωή.  

Αυτό το βράδυ κι αφού έχουν βγει προηγουμένως όλα τα αντικείμενα από το αμίλητο νερό, οι κοπέλες γεμίζουν το στόμα τους με το νερό του Κλήδονα και προχωρούν στις γειτονιές.

Το πρώτο όνομα που  ακούν λέγεται ότι είναι αυτός που πρόκειται να παντρευτούν∙

 

και του χρόνου γεροί, με τις πρεσβείες του αγίου, να βρεθούμε στη γειτονιά και αφού κάψουμε το μαγιάτικο στεφάνι να υποδεχθούμε το καλοκαίρι.